تزریق اپیدورال گردن یکی از روش‌های مدرن در کاهش دردهای شدید و مزمن ناحیه گردن است که در اثر بیماری‌هایی همچون فتق دیسک گردن، تنگی کانال نخاعی، یا آسیب‌های مزمن عصبی ایجاد می‌شود.
در دهه‌های اخیر، این روش به‌عنوان یک گزینه درمانی غیر جراحی با حداقل تهاجم و عوارض جانبی شناخته شده است و توانسته جایگاه خود را در درمان‌های تسکینی به دست آورد.
تزریق اپیدورال گردن شامل ورود داروهای ضد التهاب و گاهی مسکن‌ها به فضای اپیدورال گردن می‌شود که ناحیه‌ای نزدیک به نخاع و اعصاب گردنی است و نقش مهمی در کاهش التهاب و فشار بر اعصاب دارد. اما این تزریق چگونه به بهبود درد کمک می‌کند و چه افرادی می‌توانند از این روش بهره ببرند؟ در ادامه به بررسی دقیق این سوالات می‌پردازیم.
منظور از تزریق اپیدورال گردن چیست؟
تزریق اپیدورال گردن به معنی وارد کردن یک داروی کورتیکواستروئید (ضد التهاب قوی) به فضای اپیدورال است. فضای اپیدورال به ناحیه‌ای اطراف نخاع و اعصاب نخاعی گفته می‌شود که در این فضا اعصاب خروجی از نخاع گردنی در حال گذر هستند و در مواجهه با آسیب‌ها و فشارهای مکانیکی، به التهاب و درد منجر می‌شوند.
داروی کورتیکواستروئید، به دلیل خاصیت ضد التهابی قوی، مستقیماً در این فضا تزریق می‌شود تا التهاب را کاهش دهد. در برخی موارد، بی‌حس کننده‌های موضعی هم به این تزریق افزوده می‌شوند که کمک می‌کنند درد سریع‌تر تسکین یابد.
این تزریق از نظر علمی و کلینیکی برای بیمارانی که از دردهای مزمن و مقاوم به درمان‌های دارویی رنج می‌برند، بسیار مفید است و باعث تسکین درد در ناحیه گردن، شانه و حتی بازوها می‌شود.
همچنین، از آنجا که تزریق اپیدورال در نزدیکی اعصاب قرار می‌گیرد، اثرگذاری آن به‌طور مستقیم روی منبع درد و التهاب بوده و به کاهش مصرف داروهای مسکن خوراکی کمک می‌کند.
مزایای تزریق اپیدورال گردن
تزریق اپیدورال گردن دارای مزایای متعددی است که برای بیماران مبتلا به مشکلات گردنی می‌تواند راهگشا باشد:
1. کاهش سریع درد و التهاب
تزریق مستقیم داروی ضد التهاب به فضای اپیدورال موجب می‌شود التهاب اعصاب گردنی به‌سرعت کاهش یابد. این روش در مقایسه با داروهای خوراکی، به دلیل موضعی بودن، تأثیر سریع‌تری در کاهش درد و التهاب دارد.
2. بهبود عملکرد و حرکت گردن
بیمارانی که از درد شدید رنج می‌برند، معمولاً دچار محدودیت‌های حرکتی و ضعف در عملکرد گردن هستند. تزریق اپیدورال گردن با کاهش درد و التهاب، کمک می‌کند تا بیماران راحت‌تر حرکت کنند و عملکرد بهتری در فعالیت‌های روزمره داشته باشند.
3. جلوگیری از نیاز به جراحی
بسیاری از بیمارانی که به تزریق اپیدورال گردن پاسخ مثبت می‌دهند، از نیاز به جراحی گردن بی‌نیاز می‌شوند. این روش به دلیل کاهش التهاب و فشار بر اعصاب، می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و نیاز به جراحی‌های پیچیده را کاهش دهد.
4. کاهش مصرف داروهای مسکن
داروهای مسکن خوراکی اغلب عوارض جانبی مختلفی دارند، از جمله اختلالات گوارشی و وابستگی. تزریق اپیدورال گردن به دلیل اثرگذاری موضعی و کاهش نیاز به مصرف مسکن‌های خوراکی، برای بسیاری از بیماران انتخاب مناسبی است.
5. کاهش عوارض جانبی در مقایسه با سایر روش‌ها
این تزریق نسبت به داروهای خوراکی یا حتی جراحی، عوارض جانبی کمتری دارد و به دلیل غیر جراحی بودن، دوران نقاهت کمتری نیاز دارد.
تزریق اپیدورال گردن چگونه انجام می‌شود؟
تزریق اپیدورال گردن تحت هدایت تصویربرداری و توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. این تزریق معمولاً در شرایط استریل و در اتاق عمل یا اتاق مخصوص تزریقات انجام می‌گیرد. مراحل کلی تزریق به شرح زیر است:
- در ابتدا، ناحیه گردن بیمار به‌دقت تمیز و ضدعفونی می‌شود. این اقدام برای پیشگیری از عفونت الزامی است.
- برای هدایت سوزن به محل دقیق، از دستگاه‌های تصویربرداری مانند فلوروسکوپی یا سونوگرافی استفاده می‌شود. این تصویربرداری‌ها کمک می‌کنند تا سوزن در موقعیت مناسب و دقیقاً در فضای اپیدورال قرار گیرد.
- پس از اطمینان از قرارگیری صحیح سوزن، داروی کورتیکواستروئید و در صورت نیاز داروی بی‌حس‌کننده تزریق می‌شود. داروی تزریق‌شده به آرامی در ناحیه اپیدورال پخش شده و باعث کاهش التهاب و تسکین درد می‌شود.
- پس از تزریق، بیمار معمولاً نیاز به استراحت کوتاهی دارد و تحت نظر پزشک قرار می‌گیرد تا هرگونه عارضه ناگهانی یا واکنش خاصی کنترل شود.
تزریق اپیدورال گردن برای چه افرادی مناسب است؟
تزریق اپیدورال گردن برای افرادی مناسب است که از دردهای مزمن گردن و شانه رنج می‌برند و درمان‌های دارویی یا فیزیوتراپی برایشان اثربخش نبوده است. افرادی که به دلایل مختلفی مانند فتق دیسک، آرتروز گردن، تنگی کانال نخاعی یا التهاب اعصاب دچار دردهای شدید و مزمن هستند، می‌توانند کاندیدای مناسبی برای این تزریق باشند.
این روش به‌خصوص برای بیمارانی که مایل به انجام جراحی نیستند و به دنبال روش‌های کم تهاجمی هستند، بسیار مناسب است. البته پزشک متخصص باید وضعیت بیمار را بررسی کند تا اطمینان یابد که این تزریق می‌تواند برای او مفید و بی‌خطر باشد.
بیشتر بخوانید: درد گردن سمت راست
برای تزریق اپیدورال گردن به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
تزریق اپیدورال گردن باید توسط پزشکانی با تجربه و تخصص در این زمینه انجام شود، مانند متخصصان درد، متخصصان بیهوشی، و در برخی موارد متخصصان ارتوپدی یا جراحان ستون فقرات. این پزشکان با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری و رعایت اصول استریل و ایمنی، می‌توانند تزریق را با کمترین خطر انجام دهند.
پزشکان متخصص درد یا بیهوشی معمولاً در مراکز تخصصی درد یا کلینیک‌های درد این تزریقات را انجام می‌دهند. مهم است که برای این روش به پزشک مجرب و متخصص در بهترین کلینیک درد در تهران مراجعه کنید تا نتایج مطلوب‌تری حاصل شود و عوارض جانبی احتمالی به حداقل برسد.
عوارض جانبی احتمالی تزریق اپیدورال گردن چیست؟
تزریق اپیدورال گردن به‌طور کلی ایمن است و برای بسیاری از بیماران فواید زیادی به همراه دارد. با این حال، مانند هر روش دیگر برای درمان گردن درد، ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. عوارض جانبی این تزریق به دو دسته کوتاه‌مدت و نادر اما جدی تقسیم می‌شوند.
◀ عوارض کوتاه‌مدت و شایع
برخی بیماران ممکن است پس از تزریق دچار علائمی همچون سردرد، سرگیجه، و حالت تهوع شوند که معمولاً پس از چند ساعت بهبود پیدا می‌کنند. برخی افراد نیز ممکن است احساس سوزش یا درد موقتی در ناحیه تزریق داشته باشند.
◀ عفونت و التهاب
به دلیل ورود سوزن به بدن، احتمال عفونت وجود دارد. هرچند که پزشکان از محیط استریل و داروهای ضدعفونی استفاده می‌کنند، اما همواره احتمال کمی از بروز عفونت وجود دارد. در موارد بسیار نادر، ممکن است التهاب بافت‌های اطراف ناحیه تزریق رخ دهد.
◀ واکنش به داروی تزریقی
برخی از بیماران ممکن است به داروهای کورتیکواستروئید حساسیت نشان دهند که به‌صورت واکنش‌های آلرژیک بروز می‌کند. این واکنش‌ها می‌توانند از خفیف (خارش، قرمزی) تا شدید (ورم، تنگی نفس) متغیر باشند. در صورتی که بیمار سابقه حساسیت دارویی داشته باشد، باید پیش از تزریق با پزشک خود در میان بگذارد.
◀ آسیب عصبی (بسیار نادر)
در موارد بسیار نادر، اگر سوزن به اعصاب نزدیک به فضای اپیدورال برخورد کند، ممکن است آسیب عصبی موقتی یا در موارد شدیدتر، دائمی ایجاد شود. البته با استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری مانند فلوروسکوپی، احتمال بروز این عارضه کاهش می‌یابد.
◀ افزایش موقتی درد
برخی از بیماران ممکن است پس از تزریق به‌طور موقت درد بیشتری احساس کنند که معمولاً به دلیل تحریک اعصاب است و پس از چند روز بهبود می‌یابد.
بیشتر بخوانید: گردن درد در بارداری
تزریق اپیدورال گردن تا چه مدت اثر دارد؟
مدت زمان اثربخشی تزریق اپیدورال گردن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع و شدت بیماری، تعداد دفعات تزریق، و پاسخ بدن بیمار به داروی تزریق‌شده. در بسیاری از موارد، اثرات ضد التهابی و کاهش درد ممکن است بلافاصله پس از تزریق حس شود، اما در موارد دیگر ممکن است چند روز طول بکشد تا درد کاهش یابد.
1. اثربخشی کوتاه‌مدت
بسیاری از بیماران تجربه کاهش درد فوری را گزارش می‌کنند که این تسکین ممکن است از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد. این اثر به‌ویژه در بیماران با دردهای شدید و حاد بیشتر احساس می‌شود.
2. اثربخشی طولانی‌مدت
در برخی بیماران، اثر تزریق ممکن است بین چند ماه تا یک سال ادامه یابد. معمولاً این اثرات طولانی‌مدت در بیمارانی که دچار دردهای مزمن هستند و تزریقات متعدد و منظم دریافت کرده‌اند، بیشتر دیده می‌شود.
3. نیاز به تزریق مجدد
برخی از بیماران ممکن است نیاز به تکرار تزریق در فواصل زمانی خاص داشته باشند، چرا که درد با گذشت زمان باز می‌گردد. پزشکان معمولاً تزریق‌ها را هر چند ماه یک‌بار (معمولاً 3 تا 6 ماه) تکرار می‌کنند، ولی تعداد و فاصله زمانی تزریق‌ها بستگی به شدت درد و نوع بیماری دارد.
در نهایت، اثرگذاری تزریق اپیدورال گردن به واکنش هر فرد به دارو و میزان پیشرفت بیماری او بستگی دارد. برخی بیماران تنها با یک بار تزریق به تسکین طولانی‌مدت دست می‌یابند، در حالی که برخی دیگر نیاز به جلسات مکرر دارند.
آیا بعد از تزریق اپیدورال گردن نیاز به استراحت خاصی وجود دارد؟
بله، بعد از تزریق اپیدورال گردن بهتر است بیمار برای چند ساعت تا یک روز استراحت کند. این استراحت به بدن کمک می‌کند تا با داروی تزریقی سازگار شود و احتمال بروز عوارض جانبی مانند سرگیجه، سردرد یا حالت تهوع کاهش یابد. توصیه‌های معمول برای پس از تزریق اپیدورال گردن به شرح زیر است:
1. استراحت در همان روز
بعد از تزریق، بیمار معمولاً باید به مدت چند ساعت در کلینیک تحت نظر باشد تا هرگونه واکنش فوری به داروها یا عوارض احتمالی کنترل شود. پس از آن، توصیه می‌شود در همان روز از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کرده و استراحت کند.
2. اجتناب از رانندگی و کارهای دقیق
برخی از بیماران ممکن است پس از تزریق احساس سرگیجه یا کاهش تمرکز داشته باشند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که در همان روز تزریق از رانندگی یا انجام کارهایی که نیاز به تمرکز دارند، خودداری شود.
3. فعالیت‌های سبک روزهای بعد
بیمار معمولاً می‌تواند پس از یک روز به فعالیت‌های روزمره بازگردد. با این حال، انجام فعالیت‌های ورزشی یا کارهای سنگین به مدت چند روز توصیه نمی‌شود.
4. مراقبت از ناحیه تزریق
ناحیه تزریق باید تا چند روز تمیز و خشک نگه داشته شود تا از عفونت جلوگیری شود. اگر در ناحیه تزریق احساس درد، التهاب یا قرمزی ایجاد شود، باید به پزشک اطلاع داده شود.
نتیجه‌گیری
تزریق اپیدورال گردن یک روش کم‌تهاجمی و مؤثر برای کاهش دردهای مزمن و حاد گردنی است که با تزریق داروهای ضد التهاب به فضای اپیدورال انجام می‌شود. این روش با مزایایی همچون کاهش سریع درد، بهبود عملکرد گردن، و کاهش نیاز به داروهای مسکن خوراکی همراه است، اما باید توجه داشت که مانند هر روش دیگری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.
برای بهترین نتایج، این تزریق باید توسط پزشک متخصص و با رعایت تمامی اصول بهداشتی و ایمنی انجام شود. بیماران می‌توانند با مشورت پزشک خود و رعایت دستورات پس از تزریق، از مزایای این روش بهره‌مند شوند و نیاز به درمان‌های تهاجمی‌تر همچون جراحی را کاهش دهند.