سکته مغزی بی‌خبر می‌آید؛ ناگهانی، بی‌رحم و در سکوت. یک لحظه همه چیز خوب است، لحظه‌ای بعد، کلمات در دهان قفل می‌شوند. از این رو دانستن علائم سکته مغری اهمیت خیلی زیادی دارد. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از مغز مختل یا متوقف شود. بدون اکسیژن، سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه شروع به مردن می‌کنند.
اما چگونه بفهمیم دچار سکته مغزی شده‌ایم؟ علائم اولیه سکته مغزی؟ با ما در این مقاله همراه باشید تا به بررسی این موارد بپردازیم.
چگونه بفهمیم دچار سکته مغزی شده‌ایم؟
سکته مغزی، برخلاف بیماری‌هایی که به مرور زمان علائم خود را نشان می‌دهند، ناگهانی و غیرمنتظره اتفاق می‌افتد. اما بدن، نشانه‌هایی ارسال می‌کند که اگر به‌موقع تشخیص داده شوند، می‌توان از عوارض سکته مغزی جلوگیری کرد.
علائم اولیه سکته مغزی
در سکته مغزی، زمان همه چیز است. هر ثانیه‌ای که می‌گذرد، میلیون‌ها سلول مغزی از بین می‌روند. اگر یکی از نشانه‌های زیر از علائم سکته مغزی را در خود یا دیگران مشاهده کردید، بدون معطلی با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید:
۱. بی‌حسی یا ضعف ناگهانی در یک طرف بدن
یکی از واضح‌ترین علائم سکته مغزی، ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در یک طرف صورت، بازو یا پا است. اگر ناگهان یک دست یا پایتان از کار افتاد، حس کردید سنگین شده یا اصلاً تکان نمی‌خورد. معطل نکنید، چون از نشانه‌های سکته مغزی است.
۲. مشکل در صحبت کردن یا درک دیگران
می‌خواهید حرف بزنید، اما کلمات از دهانتان بیرون نمی‌آیند، یا شاید اصلاً متوجه صحبت دیگران نمی‌شوید. ممکن است صدایتان عجیب شود یا نتوانید جمله‌ای ساده را درست ادا کنید. این یکی از نشانه‌های جدی سکته مغزی است که نباید نادیده گرفته شود. اگر کسی ناگهان در گفتار مشکل پیدا کرد، باید فوراً اقدام کنید.
۳. تاری یا از دست دادن ناگهانی بینایی
یکی دیگر از علائم سکته مغزی، کاهش یا از بین رفتن بینایی در یک یا هر دو چشم است. چشم‌هایتان تار می‌شود، انگار یک پرده جلوی دیدتان کشیده‌اند. شاید یکی از چشم‌هایتان نبیند یا دچار دوبینی شوید. این وضعیت ممکن است زود رفع شود یا بیشتر بماند، اما در هر صورت، زنگ خطر جدی است. مغز دارد فریاد می‌زند که اتفاقی افتاده، پس بی‌تفاوت نباشید.
۴. سرگیجه شدید و عدم تعادل
اگر بدون هیچ دلیل مشخصی، ناگهان احساس سرگیجه شدید کردید، راه رفتن برایتان سخت شد یا تعادلتان را از دست دادید، می‌تواند نشانه‌ای از سکته مغزی باشد، مخصوصاً اگر همراه با دیگر علائم سکته مغزی باشد.
۵. سردرد ناگهانی و شدید
سردرد ناشی از سکته مغزی، ناگهانی، شدید و متفاوت از هر دردی است که تا به حال تجربه کرده‌اید. این درد ممکن است همراه با تهوع، استفراغ یا از دست دادن هوشیاری نیز باشد.
بیشتر بخوانید: جلوگیری از سکته مغزی؛ 12 راهکار موثر
علائم و نشانه های شایع پیش از سکته مغزی
درست است که سکته مغزی ناگهانی اتفاق می‌افتد، اما هریک از موارد زیر هشداری برای سکته مغزی است:
- بی‌حس شدن یک طرف بدن
- سردرگمی یا مشکل در درک دیگران
- سرگیجه
- عدم توانایی انجام دقیق کارها یا هماهنگی ضعیف
- مشکل در راه رفتن
- سردرد شدیدی که بدون دلیل ایجاد می‌شود و ممکن است با استفراغ، سرگیجه یا کاهش هوشیاری همراه باشد. مقاله سرگیجه های خطرناک را بخوانید.
- از دست دادن یا کمرنگ شدن هر یک از حواس بویایی و چشایی
- سفتی گردن
- تغییر خلق‌و خو
- تشنج
- از دست دادن حافظه یا ناراحتی فکری
نشانه‌های سکته مغزی در خواب
سکته مغزی فقط در بیداری رخ نمی‌دهد. برخی از افراد در خواب نیز دچار سکته مغزی می‌شوند و متأسفانه، زمانی متوجه آن می‌شوند که دیگر دیر شده است. اما بدن، حتی در خواب نیز نشانه‌هایی ارسال می‌کند:
- بیدار شدن با ضعف یا بی‌حسی در یک طرف بدن
- ناتوانی در حرکت دادن دست یا پا هنگام برخاستن از خواب
- احساس گیجی، عدم توانایی در صحبت کردن یا درک کلمات پس از بیدار شدن
- سردرد شدیدی که فرد را از خواب بیدار کند
اگر این علائم سکته را هنگام بیدار شدن از خواب تجربه کردید، بدون معطلی به پزشک مراجعه کنید.
تفاوت علائم هشدار دهنده سکته مغزی در زنان و مردان
علائم سکته مغزی در مردان و زنان در بیشتر مواقع شبیه هم است، اما در برخی موارد، زنان نشانه‌های متفاوتی نیز دارند. مردان معمولاً دچار ضعف ناگهانی در یک طرف بدن، مشکل در صحبت کردن یا تاری دید می‌شوند. اما زنان علاوه بر این‌ها، ممکن است احساس گیجی، خستگی شدید، حالت تهوع یا حتی درد در قفسه سینه نیز داشته باشند که باعث می‌شود سکته را با مشکلات دیگر اشتباه بگیرند.
همچنین، زنان بیشتر دچار سکته‌های خاموش می‌شوند، یعنی سکته‌هایی که علائم واضحی ندارند. ممکن است رفتارشان ناگهان تغییر کند، برای چند لحظه بی‌هوش شوند یا حتی فقط یک درد عجیب احساس کنند.
چرا شناخت علائم سکته مغزی اهمیت دارد؟
اگر دچار سکته مغری شوید، هر دقیقه که می‌گذرد، آسیب بیشتری به سلول‌های مغزی وارد می‌شود. اما اگر علائم را بشناسیم و به‌موقع واکنش نشان دهیم، می‌توانیم زندگی خود یا عزیزانمان را نجات دهیم.
اگر شک دارید که فردی دچار سکته مغزی شده، این آزمایش سریع را انجام دهید:
لبخند بزند: آیا یک طرف صورت افتاده است؟
جمله‌ای ساده بگوید: آیا کلمات را نامفهوم ادا می‌کند؟
دست‌هایش را بالا ببرد: آیا توان یک دست ضعیف‌تر از دیگری است؟
اگر پاسخ به هر یک از این سؤالات مثبت بود، بدون معطلی با اورژانس تماس بگیرید. یادتان باشد که هر لحظه‌ای که پس از رویت علائم سکته مغزی از دست می‌دهید، مغز بیشتر آسیب می‌بیند.
علائم سکته مغری را جدی بگیرید
سکته مغزی ناگهانی می‌آید، اما همیشه قبل از حمله، علائمی از خود نشان می‌دهد. ضعف در یک طرف بدن، مشکل در صحبت کردن، تاری دید یا سردرد شدید، زنگ خطرهایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. زنان و مردان ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند، اما در هر صورت، واکنش سریع تفاوت بین زندگی و مرگ است. اگر کوچک‌ترین شکی داشتید، لحظه‌ای تردید نکنید و فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
سوالات متداول علائم سکته مغزی
اولین علائم سکته مغزی چیست؟
علائم سکته مغزی شامل ضعف یا بی‌حسی در یک طرف بدن، مشکل در صحبت کردن یا درک صحبت‌های دیگران، تاری دید یا از دست دادن بینایی، سردرد شدید و ناگهانی و همچنین سرگیجه یا عدم تعادل است.
آیا سکته مغزی می‌تواند در خواب رخ دهد؟
بله، سکته مغزی ممکن است حتی در خواب هم اتفاق بیفتد. در این صورت، ممکن است وقتی بیدار می‌شوید، ضعف یا بی‌حسی در یک طرف بدن خود، مشکل در صحبت کردن یا تاری دید را داشته باشید.
علائم سکته مغزی در زنان چیست؟
علاوه بر علائم معمول ممکن است احساس گیجی، سردرد شدید، حالت تهوع یا درد قفسه سینه داشته باشند.